(Historia bliska) Florentyn Kotliński (1893 – 1941)
23 września mija 75 rocznica śmierci Florentyna Kotlińskiego. Był pierwszoplanową postacią życia kulturalnego Piask okresu dwudziestolecia międzywojennego. Niezwykle aktywny i oddany społeczności lokalnej.
Urodził się w Piaskach gdzie rodzice posiadali niewielkie gospodarstwo rolne, które stopniowo sprzedawali by móc kształcić swoje dzieci. Ojciec Florentyna zajmował się także murarstwem. Z czasem i młody Kotliński jako pomocnik murarski towarzyszył ojcu w podróżach po ziemiach polskich i litewskich. Gdzieś na Wileńszczyźnie zdobył Florentyn pierwsze wykształcenie w szkole klasztornej. Umożliwiło mu ono podjęcie systematycznej nauki na Warszawskich Kursach Pedagogicznych choć uprawnienia do nauczania zdobył dopiero w wolnej Polsce. Korzystając z ożywienia kulturalnego w zaborze rosyjskim włączył się w prace Polskiej Macierzy Szkolnej. Pisał artykuły zwłaszcza pobudzające do działania na rzecz społeczności lokalnej. Brał udział w I wojnie światowej służąc w wojsku rosyjskim jako telegrafista. Po powrocie rozpoczął pracę nauczycielską w Kozicach. 8 sierpnia 1920 roku poślubił nauczycielkę Janinę Marczewską, a nazajutrz wyruszył na wojnę z bolszewikami, z której szczęśliwie powrócił w 1921 r.
Ogromną zasługą Florentyna Kotlińskiego, oraz jego żony było zorganizowanie w Piaskach w pierwszych latach niepodległości siedmioklasowej szkoły powszechnej. Nieprzerwanie jej dyrektorem w latach 1924 – 1941 był Florentyn Kotliński. Zasłużył się także jako organizator Ochotniczej Straży Pożarnej oraz utworzonej przy niej orkiestry dętej. Był także inspiratorem powołania, a potem zasiadał w Zarządzie Kasy Stefczyka. Działalność społecznikowską łączył umiejętnie z pracą pedagogiczną. Inspirował powstanie pism uczniowskich, a także założył koło Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, którego uczestnicy mogli poszczycić się ciekawymi odkryciami archeologicznymi. Uczył języków obcych: niemieckiego, rosyjskiego, a także esperanto. Korespondował ze znanym pedagogiem Januszem Korczakiem. Pomagał zdolnym, a ubogim uczniom w kontynuowaniu nauki. W 1931 r. wspólnie z gronem nauczycieli powołał do życia bibliotekę publiczną w Piaskach.
W latach trzydziestych ubiegłego wieku, kiedy znacząco rosła liczba uczniów z inicjatywy F. Kotlińskiego i przy poparciu społeczności lokalnej wybudowano w latach 1932 – 1935 nowy budynek szkoły w Piaskach (obecnie Zespół Szkół)
Pod koniec lat trzydziestych aktywnie włączył się w organizowanie zbiórek na Fundusz Obrony Narodowej. W chwili wybuchu II wojny światowej współorganizuje oddziały samoobrony udzielając pomocy rannym i wygłodzonym żołnierzom polskim, a także uchodźcom przewalającym się masowo przez Piaski. Już w październiku 1939 r. włącza się w tworzenie konspiracyjnej organizacji niepodległościowej „Baony Zemsty”, która skupiała ok. 1000 członków. Na przełomie 1940 i 1941 r. organizacja została rozpracowana przez gestapo. 12 lutego1941 r. aresztowano Florentyna Kotlińskiego i osadzono na zamku lubelskim. Przez wiele tygodni był torturowany w słynnej katowni Pod Zegarem gdzie mieściła się siedziba gestapo. 6 kwietnia 1941 r. wraz z 63 towarzyszami z Baonów Zemsty został wywieziony do niemieckiego obozu w Oświęcimiu. Tam odebrano mu życie zastrzykiem fenolu 23 września 1941 r. Symboliczny napis upamiętniający Florentyna Kotlińskiego znajduje się na grobie żony Janiny Kotlińskiej na cmentarzu w Piaskach.
Mirosław Król
Głos Świdnika, nr 38 (2250), 23.09.2016r.
Zdjęcie: Ruiny kościoła w Piaskach Luterskich, 1899 r; „Zarys dziejów powstania i upadku reformacji w Polsce” hr. Waleriana Krasińskiego. s. 21. (za www.historia.swidnik.net)